Poznajemy Alego z dalekiej Tanzanii
Planowana liczba odbiorców: 25 osób- jedna grupa przedszkolna, 4-5 latki
Czas trwania: 60 min
Cele ogólne
- Wprowadzenie dzieci do tematyki różnorodności krajów i kultur
- Poznanie kultury tanzańskiej
- Zapoznane z ideą praw przysługujących każdej istocie ludzkiej-„ nie ma gorszych ani lepszych dzieci i dorosłych wszyscy mają takie same prawa”
Metody
- podające
- ekspresyjne
- ćwiczeniowe
Przygotowania
Lalka przedstawiająca chłopca Ali, wiklinowy kosz z zabawką - wężem w środku, CD ”Kiedy maluchy zmieniają się w zuchy”, pedagogika zabawy Klanza - piosenka „Wąż”, CD „Szkoła nas woła", piosenka „Simama ka”, płyta Cd 2, nr 29 Nowa Era, tekst zagadki o wężu, tekst bajki o wężu i gąsienicy, tekst wyliczanki w języku suahili, globus, zdjęcia mieszkańców Tanzanii w strojach codziennych i tradycyjnych, kartki z napisami: Polska, Tanzania oraz flagami tych państw, zdjęcia węży i gąsienic występujących w Tanzanii i w Polsce, ilustracje zwierząt oraz instrumenty muzyczne: bębenek, grzechotka, kołatka, artykuły plastyczne do wykonania węży i gąsienic.
Opis metodologii działań
| Czas | Działanie osoby prowadzącej - opis | Działanie dzieci | Jakie metody zostaną zastosowane? | Jaki jest cel edukacyjny? Czego odbiorcy się nauczą? | Potrzebne materiały |
|---|---|---|---|---|---|
| 3 min |
Osoba prowadząca przedstawia dzieciom lalkę – chłopca z Tanzanii, który ma na imię Ali. |
Witają się z Alim, podają mu rękę, używając języka suahili. | Rozmowa, kontakt z lalką | Wprowadzenie do tematyki zajęć, zaciekawienie dzieci gościem pojawiającym się na zajęciach, nauka powitania w języku suahili | Lalka Ali |
| 2 min |
Osoba prowadząca pokazuje dzieciom globus. Pyta, czy potrafią wskazać na nim Polskę? |
Odszukują na globusie miejsce swojego zamieszkania - Polskę oraz Tanzanię - miejsce zamieszkania Alego. | Pokaz rozmowa | Przypomnienie jak wygląda globus i co na nim się znajduje. Wskazanie miejsca położenia Polski i Tanzanii na nim. |
Globus |
| 12 min |
Osoba prowadząca pokazuje dzieciom zdjęcia przedstawiające życie w Tanzanii i w Polsce: Zaprasza dzieci do podzielenia zdjęć - zdjęcia przedstawiające Polskę należy ułożyć pod kartką z flagą Polski i napisem „Polska”, a przedstawiające Tanzanię pod kartką z flagą Tanzanii i napisem „Tanzania”. |
Dzielą fotografie na dwie grupy. Chętne dzieci odczytują napisy. Dzieci łączą w pary zdjęcia z Polski z odpowiadającymi im zdjęciami z Tanzanii, np. domy na wsi w Tanzanii i w Polsce, przedszkole w Tanzanii i w Polsce. Szukanie podobieństw i różnic pomiędzy nimi. |
Metoda aktywizująca | Ukazanie różnic i podobieństw w wyglądzie i ubiorze ludzi ich domostw zamieszkujących w/w kraje. Odwołanie się do własnych doświadczeń i wiedzy. |
Zdjęcia, napisy: Polska, Tanzania- na kartce z napisem Polska jest flaga Polski,a na kartce z napisem Tanzania jest flaga Tanzanii. |
| 2 min |
Osoba prowadząca pokazuje dzieciom kosz z pokrywą. |
Próbują odgadnąć co jest w koszu. Rozwiązują zagadkę. |
Zagadka | Rozwiązanie zagadki słownej. | Kosz z pokrywą i wężem w środku |
| 2 min |
„Idzie wąż”- Osoba prowadząca jest głową węża, śpiewa piosenkę kolejno wywołując dzieci, które dołączają się do niej. Zabawa trwa dopóki wszystkie dzieci nie stworzą węża. Idzie wąż, idzie wąż, rośnie wciąż, rośnie wciąż. ...Kasia, Zosia, Tomek... węża się nie boi i dlatego za nim stoi, długi jest ten wąż, długi jest ten wąż... |
Dzieci stoją lub siedzą w kole, dołączają do „węża” po wywołaniu ich imienia przez osobę prowadzącą. Kształtowanie poczucia rytmu. | Zabawa ruchowa ze śpiewem, pedagogika zabawy Klanza | Integracja grupy. | CD „Kiedy maluchy zmieniają się w zuchy” - pedagogika zabawy Klanza |
| 10 min |
Osoba prowadząca czyta, opowiada ulubioną bajkę Alego „Bajka o wężu i gąsienicy - obietnica jest długiem”, którą często opowiada mu jego babcia (tekst bajki załącznik nr 1). |
Słuchanie bajki czytanej przez osobę prowadzącą, kończenie rozpoczętych przez nią zdań, powtarzanie nazw zwierząt w języku suahili. Rozszerzenie – można wykorzystać podczas opowiadania bajki postacie zwierząt w formie teatrzyku kartonikowego lub rekwizyty kojarzące się z danym zwierzęciem: wężem, gąsienicą, nietoperzem, kameleonem, żółwiem, dzieci w czasie bajki przedstawiają czynności bohaterów. |
Czytanie, osoba prowadząca włącza dzieci do rozmowy, skupia ich uwagę. | Poznanie bajki tanzańskiej oraz charakterystycznego tanzańskiego sposobu opowiadania bajek. Uwrażliwienie dzieci na uczucia innych. | Tekst bajki |
| 5 min |
Osoba prowadząca zadaje pytania: Zwrócenie uwagi na to, że nie ma gorszych ani lepszych dzieci i dorosłych - wszyscy mamy takie same prawa (prawo do własności osobistej, prawo do bezpieczeństwa, poszanowania nietykalnosci osobistej, godności) - przełożenie rzeczywistości zwierzęcej na ludzką. |
Dzieci udzielają odpowiedzi na stawiane pytania. Oceniają postępowanie węża wobec przyjaciółki. Zastanawiają się jak można było przekonać węża do oddania oczu gąsienicy? - szukają rozwiązań. |
Rozmowa | Przybliżenie idei praw człowieka oraz ich aspektów: równości wobec prawa każdej osoby. Uwrażliwienie na sytuacje łamania praw. Uwrażliwienie na bezpieczeństwo osobiste (wymuszenie obietnicy, krzywda uczyniona dziecku lub w sytuacji gdy dziecko było świadkiem krzywdy). |
|
| 5 min | „Odgłosy Tanzanii” - Osoba prowadząca (lub Ali) zaprasza dzieci na wędrówkę po sawannie - jest w niej przewodnikiem. Gdy dziecko usłyszy dźwięk instrumentu muzycznego zatrzymuje się. Spoglądając na obrazek rozpoznaje, nazywa i naśladuje dane zwierzę. (Opis w zał. nr 2) |
Zaproszone do zabawy dzieci wędrują po sawannie z przewodnikiem. Gdy usłyszą instrument muzyczny reagują odpowiednia postawą. Rozpoznając zwierzę nazywają je i naśladują ruchem oraz głosem: węża, małpę, słonia. |
Zabawa dramowa, opowieść ruchowa Improwizowanie ruchem opowiadania osoby prowadzącej. | Czerpanie radości z zabawy. Poznanie zwierząt występujących w Tanzanii. | Ilustracje zwierząt oraz instrumenty muzyczne: bębenek, grzechotka, kołatka. |
| 2 min | Osoba prowadząca pokazuje zdjęcia węży i gąsienic występujących w Tanzanii i w Polsce (zwłaszcza gatunków mniej znanych dzieciom, np. występujący w Polsce wąż gniadosz, eskulap). | Porównują wygląd węży i gąsienic. | Pokaz, rozmowa | Rozpoznawanie węża i gąsienicy. Uwrażliwienie na różnorodność przyrodniczą obu krajów. | Zdjęcia gąsienic i węży występujących w Polsce i Tanzanii. |
| 10 min | „Tanzański wąż i gąsienica” - osoba prowadząca dzieli dzieci na dwie grupy, wyjaśnia sposób wykonania pracy plastycznej i rozdaje materiały. Rozszerzenie dla starszych dzieci - węża można dodatkowo ozdobić figurami geometrycznymi tworząc rytmy, podobnie można kolejne segmenty węża wykonać z dwóch, trzech lub więcej odcieni zielonego koloru. |
Wykonanie prac w dwóch grupach wiekowych: węża z rolek od papieru - oklejają rolki kolorowym papierem i łączą w całość za pomocą sznurka - nawlekają rolki na sznurek jak korale, doczepiają głowę węża , wcześniej przygotowaną przez osobę prowadzącą (5-latki) 2 zespoły • gąsienicy z prostokątów kolorowego papieru, które naklejają na duży arkusz papieru, dorysowują głowę i nogi (4-latki) 2 zespoły W przypadku wykonywania gąsienicy dzieci wcześniej przygotowują dla niej „ trawę” poprzez kreślenie pionowych linii na kartce do której będą ją przyklejały. Dzieci tworząc węża uwzględnią powtarzalność kolorów. Mogą również doskonalić umiejętność przeliczania w zakresie im dostępnym. |
Pokaz i objaśnienie, elementy metody edukacji przez ruch, współpraca przy pracy plastycznej. | Rozwijanie sprawności manualnej. Doskonalenie umiejętności współpracy w grupie. Rozwijanie twórczego myślenia. | Artykuły potrzebne do wykonania prac: rolki od papieru, bibuła kolorowa, papier kolorowy, klej, nożyczki, pastele tłuste, flamastry, sznurek, arkusz papieru A2, „głowa” węża wykonana z rolki papierowej. |
| 3 min | Osoba prowadząca prezentuje dzieciom wyliczankę w języku suahili - jednej z ulubionych zabaw Alego, pokazuje kolejne części ciała i wypowiada ich nazwy w języku obowiązującym w Tanzanii:
Kichwa (kiczła) głowa Osoba prowadząca pyta : Do jakiej wyliczanki-piosenki, którą znacie jest podobna wyliczanka Alego? [„Głowa ramiona kolana, pięty…”] |
Naśladują ruchy osoby prowadzącej, powtarzają słowa wyliczanki w języku suahili coraz szybciej. |
Rymowanka- wyliczanka w języku suahili. Zabawa naśladowcza | Zapamiętanie nowych słów w języku suahili. Tworzenie radosnej atmosfery. | Tekst rymowanki |
Opracowały Anna Czajowska, Aldona Łukasik (Przedszkole nr 22 we Wrocławiu)
Źródła
- www.międzykulturowa.org.pl – zdjęcia dzieci tanzańskich w przedszkolu, szkole,
- www.kulturyswiata.pl- tekst bajki o wężu i gąsienicy,
- www.globtroter.pl,
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Dar_es_Salaam - zdjęcia stolicy Tanzanii
- www.blog.playextreme.pl/2012/02/globall-jedzie-dodoma - zdjęcia dzieci, stroju kobiet- kanga ,
- http://lincksintanzania.blogspot.com/- zdjęcia domów,
- http://www.odyssei.com/pl/travel-article/19090.html?currentimg=1 – różne odmiany bananów
- http://www.orient.uw.edu.pl/AFRYKA/index.htm)- pokaz slajdów z Tanzanii-zwierzęta, dzieci w przedszkolu, szkole, bawiące się, spędzające czas wolny
Załączniki
Załącznik nr 1: Bajka o wężu i gąsienicy - „Obietnica jest długiem”
Czy słyszeliście kiedyś takie przysłowie – obietnica jest długiem? Czy wiecie co to może oznaczać? Jeżeli nie, to dzisiaj z pewnością się dowiecie. Dawno, dawno temu Gąsienica (suah: Jongoo – czyt. dżongoo) oraz Wąż (suah: Nyoka – czyt. njoka) byli wielkimi przyjaciółmi, codziennie się odwiedzali i wzajemnie na sobie polegali.
W owych czasach wąż miał nogi ale nie miał oczu. Gąsienica natomiast miała oczy, ale nie miała nóg.
Pewnego dnia w okolicy organizowane były tańce przy bębnach. Wąż nigdy nie widział czegoś podobnego, ponieważ nie miał oczu. Postanowił więc udać się do gąsienicy i pożyczyć od niej oczy na tę wyjątkową okazję. Kiedy do niej dotarł powiedział: „Moja droga przyjaciółko, pożycz mi proszę twoje oczy. Jest jedna ważna rzecz, którą chciałbym zobaczyć”. Gąsienica po chwili namysłu powiedziała Wężowi: „Pożyczę Ci, ale jeżeli nie zwrócisz mi oczu, do końca życia będę cierpiała”. Wąż na to zapewnił ją: „Gdy tylko tańce się skończą, zwrócę Ci twoje oczy. Jesteśmy przecież przyjaciółmi, znamy się od dawna. Nie mógłbym ukraść twoich oczu. Obiecuję zwrócić je jutro z samego rana”. Gąsienica odpowiedziała: „Dobrze, weź je zatem, niech ucieszą twoje serce. Jutro rano będę oczekiwała ich z powrotem, tak jak obiecałeś. Pamiętaj, obietnica jest długiem – to znaczy, że jeżeli komuś coś obiecasz to musisz tego dotrzymać, tak samo jeżeli masz dług to musisz go spłacić.” Wąż potwierdził: „Na pewno dotrzymam słowa”. Gąsienica więc pożyczyła wężowi swoje oczy a on w zamian dał jej swoje nogi.
Wąż po tym jak otrzymał oczy, wybrał się na tańce. Ponieważ nie miał nóg musiał się wić całą drogę, raz w jedną raz w drugą stronę. Nie przejmował się tym wcale, bo nagle zobaczył wszystko to, czego nigdy wcześniej nie widział. Dopiero teraz zobaczył jak wiele tracił. Gdy dotarł na tańce, rozglądał się w każdą możliwą stronę. Nie był w stanie usiedzieć w miejscu – wszystko dookoła było takie piękne, takie nowe i takie ciekawe. Cieszył się wszystkim co widział. Gdy nastał ranek Wąż udał się w drogę powrotną do domu. Gdy dotarł na miejsce wciąż był pod wrażeniem tego co zobaczył. Poczuł jak to wspaniale mieć oczy i postanowił zatrzymać je, nawet za cenę swoich nóg.
Ten jeden dzień bez oczu dla Gąsienicy był bardzo trudny. Nie potrafiła poruszać się bez oczu i bardzo chciała je odzyskać z powrotem. Czekała więc niecierpliwie na swojego przyjaciela, ale ten nie wracał.
Kiedy minęło kilka dni, a Wąż wciąż nie nadchodził, Gąsienica postanowiła wysłać Nietoperza (suah: popo), do domu przyjaciela. Nietoperz poleciał prosto do Węża i gdy go spotkał powiedział mu, że został wysłany przez Gąsienicę aby odebrać jej oczy. Powiedział do węża: „Mam twoje nogi i chcę je wymienić na oczy Gąsienicy”. Wąż odpowiedział: „Dziękuję, że przyniosłeś moje nogi, ale nie mogę dziś jeszcze oddać oczu. Mam pewną pilną pracę do wykonania i będą mi jeszcze potrzebne. Bez oczu nie uda mi się jej dokończyć. Dziś jest sobota. Powiedz Gąsienicy, że oddam je jutro, w niedzielę.”
Nietoperz wrócił do Gąsienicy i opowiedział wszystko co się wydarzyło. Gąsienica gdy to usłyszała bardzo się rozzłościła. Czekała jeszcze kilka dni. Minął poniedziałek, wtorek, środa, a Węża wciąż nie było. Czekała jeszcze kolejne dni: czwartek, piątek aż do soboty. Wówczas postanowiła wysłać do Węża Kameleona (suah: kinyonga – czyt. kinjonga).
Gdy kameleon dotarł na miejsce zapukał do drzwi: „puk! puk! – jest tam kto?”. Wąż był w domu. Już z daleka widział Kameleona i dlatego szybko zamknął drzwi, schował się i siedział cicho, z obawy że Kameleon go usłyszy. Kameleon widząc co się dzieje powiedział: „No cóż szkoda, że Węża nie ma, bo mam dla niego prezent. Cóż nie ma szczęścia, nie dostanie go, bo przecież nie ma go w domu. Nic tu po mnie, wracam do siebie.” Gdy tylko wąż to usłyszał wyszedł z ukrycia i powiedział: „Co to za prezent mi przyniosłeś?”. Kameleon odpowiedział na to: „Prawdę mówiąc nie przyniosłem Ci żadnego prezentu. Przyszedłem do ciebie aby przekazać ci wiadomość od Gąsienicy – chce odzyskać swoje oczy!”. Wąż na to: „Dobrze, dobrze. Słyszałem już. Powiedz, że oddam je za tydzień”. Kameleon się zdziwił: „Dlaczego za tydzień? Dlaczego każesz twojej przyjaciółce tak długo czekać? Dlaczego tak ją dręczysz? Nie widzisz, że to wstyd złamać dane słowo? Zapomniałeś, że obietnicy trzeba dotrzymywać, że obietnica jest jak dług?”. Wąż odpowiedział: „Nie, nie zapomniałem, że obietnica jest jak dług. Bardzo dobrze to pamiętam. I obiecuję oddać oczy Gąsienicy za tydzień”.
Kameleon zobaczył, że nic tu po nim i postanowił wrócić do Gąsienicy. Przekazał jej wszystko tak jak było. Gąsienica jeszcze bardziej się rozzłościła, była bezsilna, wobec nieuczciwego Węża. Nawet sąsiedzi współczuli Gąsienicy jej sytuacji i tego, że nie może widzieć.
Gąsienica czekała tydzień, ale oczywiście Wąż się nie pojawił. Jedyne co do niej dotarło to wiadomość, że wyprowadził się ze swojego domu i zamieszkał w jaskini. Nie spotykał się z nikim i żył w ukryciu.
Pewnego dnia odwiedził Gąsienicę Żółw (suah: kobe) i zaproponował: „Pójdę zobaczyć się z Wężem i spróbuję wyjaśnić twoją sprawę. Postaram się załatwić to delikatnie, może do tej pory wszyscy krzyczeli na Węża, a on się wystraszył i dlatego nie oddaje Ci oczu”.
Żółw poszedł więc do Węża. Akurat zastał go przed jaskinią. Gdy tylko Wąż zobaczył Żółwia szybko schował się do środka. Żółw starał się być łagodny, tłumaczył, zachęcał Węża aby wyszedł z jaskini. Ale gdzie tam! Wąż nie wyszedł. Zmienił się zupełnie. Nie dbał o dobre słowo z jakim przyszedł do niego Żółw, nie dbał o nic.
Od tamtej pory Wąż żyje w ciągłym ukryciu. Nawet gdy zobaczy ciebie, ucieka. Myśli, że zostałeś wysłany przez Gąsienicę aby odebrać mu jej oczy. Wąż jest złym przyjacielem. Nie przejmuje się tym, że stracił nogi (do dziś ma je gąsienica), ani tym, że został wyśmiany i wzgardzony przez wszystkie zwierzęta. Nikt nie szanuje Węża, bo złamał swoją obietnicę – a obietnica jest długiem. Jeśli więc coś komuś obiecujesz to pamiętaj by dotrzymać tego co obiecałeś zrobić.
Załącznik nr 2: „Odgłosy Tanzanii” – zabawa dramowa, opowieść ruchowa
Przebieg:
W sali w trzech wyznaczonych miejscach leżą obrazki i na nich instrumenty muzyczne tj.: bębenek, grzechotka, flet. Osoba prowadząca wciela się w rolę przewodnika po Parku Narodowym Serengeti w Tanzanii i razem z Alim zaprasza dzieci na wspólną wyprawę . Idziemy cicho, spokojnie, jedno za drugim, nie płosząc mieszkańców dżungli. W dżungli można spotkać wiele różnych zwierząt. Słychać bębenek - na ten dźwięk stają i rozglądają się dzieci, podchodzą i podnoszą obrazek.
- Jakie to zwierzę? – odp. To jest małpa szympans.
- Co robi małpa? Pokażcie proszę – dzieci naśladują ruchy , a więc podskakują ,uderzają się w piersi, biegają na czworaka, robią śmieszne minki.
- A jak krzyczą, wołają ? – ,,ooo” i podnoszą ręce do góry oraz uderzają się w piersi wołając -,,uuu” i jak jeszcze każde dziecko wg wł. interpretacji.
Jesteśmy zmęczeni, siadamy blisko siebie, wygodnie i dla bezpieczeństwa własnego. Aż tu nagle słychać kolejny dźwięk - grzechotkę. Dzieci wstają, podchodzą do miejsca gdzie jest obrazek, wskazane dziecko podnosi go.
- Co to za zwierzę? – odp. To jest wąż Czarna Mamba.
- Jak się porusza wąż? Pokażcie proszę – dzieci naśladują wicie się węża na podłodze. Później węże poruszają się do góry (w siadzie skrzyżnym podnoszą złączone ręce i poruszają nimi raz w lewo raz w prawo).
- Czy słyszeliście kiedyś węża?- to spróbujcie wydać dźwięk tak jak on - ,, sssssss”.
Kładziemy się na brzuchu i oglądamy przez lornetkę (z rąk utworzona lornetka) zwierzęta przy wodopoju, gdzie gaszą swoje pragnienie. Słychać dźwięk fletu. Tym razem prowadząca pokazuje obrazek i pyta:
- Jak nazywa się to zwierzę? – odp. słoń afrykański
- Co je chętnie słoń? – odp. owoce, liście skubie trawę
- Pokażcie proszę jak biegnie słoń – dzieci naśladują ten ruch wg własnych możliwości.
- Jak się zdenerwuje słoń to na czym trąbi? – odp. na trąbie
- Spróbujcie więc i wy – dzieci stoją z rąk tworzą trąbę i trąbią - ,, uuuuu”.
Nadchodzi wielkimi krokami noc więc musimy się pospieszyć, aby wrócić na czas do naszego obozowiska. W sposób bezpieczny jedno za drugim idzie, pilnie się rozglądając na boki. Dotarliśmy na miejsce.
Dziękuję za udział w zabawie.