Jak uczyć postaw odpowiedzialności – postawy zaangażowanej na rzecz zrównoważonego rozwoju

Edukacja globalna zachęca uczących się do rozwijania solidarności i poczucia troski o bardziej sprawiedliwy społecznie, bezpieczny i pokojowy świat na poziomie lokalnym, narodowym i międzynarodowym. Zachęca też do rozwijania różnych wizji lepszego, bardziej sprawiedliwego dla wszystkich świata w odniesieniu do własnej społeczności, innych społeczności i skali globalnej.

Edukacja globalna prowadzić ma do aktywnej solidarności, kreując obywateli świata świadomych rzeczywistości globalnej i zaangażowanych w pracę na rzecz bardziej zrównoważonego świata, opartego na prawach człowieka dla wszystkich, dialogu i współpracy.

Istotne jest podejście do zagadnień globalnego rozwoju oparte na prawach człowieka (human base approach do development). W tym nurcie będziemy koncentrować się na prawach ludzi – równych w różnych miejscach świata, niezależnie od ich sytuacji społecznej i ekonomicznej i do tych praw odwoływać się na pierwszym miejscu. Aby wejść na ten poziom konieczne jest zobaczenie najpierw człowieka, a nie problemu.

Jak mówić o wyzwaniach globalnych – pozytywne podejścia – czego możemy się uczyć od siebie nawzajem

Edukacja globalna analizuje współzależności, stawia pytania, uczy krytycznego myślenia, zachęca do podejmowania działań na rzecz sprawiedliwości i zrównoważonego rozwoju.

Stawianie pytań przede wszystkim

Jednym z zasadniczych podejść metodologicznych w edukacji globalnej jest uczenie się oparte na problemach do rozwiązania, które zachęca dzieci do stawiania pytań i odpowiadania na nie, wykorzystując ich naturalną ciekawość.1 Jest to zaproszenie do refleksji nad kwestiami, na które nie ma jednoznacznych odpowiedzi czy łatwych rozwiązań. Wspólna rozmowa pomaga wymieniać myśli, refleksje i pomysły, rozwija umiejętność komunikacji i słuchania, promując rozumienie różnych kwestii i punktów widzenia.

Ważne jest, aby zajęcia wychodziły poza informowanie o samym problemie, żeby wzbudzały ciekawość, która jest pierwszym krokiem do rozwoju krytycznego myślenia. Może się to dziać poprzez poszukiwanie właściwych pytań, a nie właściwych odpowiedzi.

Glokalizacja - odnajdywanie osobistej perspektywy

Pomóc w zrozumieniu może podejście mikro-makro: przechodzenie od poziomu lokalnego do globalnego, np. wychodząc od braku wody czy zanieczyszczenia na naszym obszarze rozszerzamy ten temat na wymiar globalny, a następnie z powrotem na poziom lokalny gdy poszukujemy rozwiązań które są w naszym zasięgu.

Szukajmy też realnych współzależności: jeśli będziemy mówić dzieciom, żeby zakręciły kran, bo „w Afryce nie ma wody” - jest to przełożenie po pierwsze niebezpieczne, bo wzmacnia stereotypy (warto się zastanowić, czy umielibyśmy określić specyficznie: gdzie w Afryce? w jakim kraju? w jakim regionie? w jakim czasie? z jakiego powodu?), po drugie nieprawdziwe, ponieważ:

• zakręcenie kranu tutaj nie spowoduje zaoszczędzenia wody w innej części świata,
• problemem na który odpowiadamy zakręcając wodę jest realnym problem niedoboru wody pitnej w Polsce i warto ten problem zgłębić wraz z dziećmi,
• większy wpływ na problem pustynnienia niektórych regionów moglibyśmy wywierać np. ograniczając emisję dwutlenku węgla aby nie przyczyniać się do globalnego ocieplenia – oraz szukając z dziećmi sposobów oszczędzania energii w ich codziennych zachowaniach.

1. Przewodnik po edukacji globalnej. Poradnik dla edukatorów: jak rozumieć i realizować edukację globalną. Opracowanie: Global Education Week Network, w porozumieniu z Centrum Północ-Południe Rady Europy – wyd. polskie Grupa Zagranica - Warszawa 2012