Wszyscy różni - wspólne wartości - kultura NDEBELE
Planowana liczba odbiorców: 25 osób - jedna grupa przedszkolna
Czas trwania: 1 h
Cele ogólne
- wprowadzenie dzieci do tematyki różnorodności krajów i kultur,
- uświadomienie wspólnych wartości z rówieśnikami z innych krajów,
- zapoznanie dzieci z wytworami kultury Ndebele (wzornictwo, muzyka),
- inspiracja wzornictwem Ndebele,
Metody
- podające
- ekspresyjne
- ćwiczeniowe
Opis metodologii działań
| Czas | Działanie osoby prowadzącej - opis | Działanie dzieci | Jakie metody zostaną zastosowane? | Jaki jest cel edukacyjny? Czego odbiorcy się nauczą? | Potrzebne materiały |
|---|---|---|---|---|---|
| 10 min | Osoba prowadząca informuje dzieci, iż dziś odwiedzimy Republikę Południowej Afryki, gdzie zaprasza nas dziewczynka o imieniu Thandi. Sprawdzamy na globusie gdzie jest RPA – sprawdzamy, czy da się tam dotrzeć drogą morską i zapraszamy dzieci do podróży statkiem – możemy zapytać, czym można płynąć przez morze i ocean - wraz z dziećmi płyniemy tam statkiem (naśladujemy płynięcie różnymi rodzajami statków, łodzi – wiosłujemy, dmuchamy w żagle, sterujemy kołem sterniczym, na koniec głaszczemy fale). | Dzieci sprawdzają na globusie. Płyną statkiem naśladując osobę prowadzącą, zgadują jak długo płynie statek do RPA (4 tygodnie) |
Wprowadzenie do tematu (kontekstu geograficznego miejsca), rozgrzewacz ruchowy |
Orientacja geograficzna, zwiększanie świadomości odległości pomiędzy krajami, kontynentami | Globus |
| 20 min |
Osoba prowadząca czyta opowiadanie „Mój malowany dom, moja zaprzyjaźniona kura i Ja” (tekst po polsku w załączniku). W trakcie czytania zadaje pytania o doświadczenia dzieci podobne do doświadczeń bohaterki opowiadania: |
Dzieci słuchają opowiadania, biorą udział w rozmowie. | Czytanie, z włączaniem dzieci do rozmowy. | Poznanie kultury Ndebele, wyszukiwanie analogii pomiędzy doświadczeniami własnymi a dziewczynki z plemienia Ndebele. | Tekst opowiadania, książka. |
| 30 min | Osoba prowadząca pyta, jak tworzy się wzory. Przypomina wzory pokazane w książce i wyjaśnia, czym jest wzór (kolorystyczny motyw, najczęściej z powtarzających się elementów) jak może nawiązywać do muzyki i pokazuje jak wzory można kolorować i uzupełniać. Zaprasza dzieci do stworzenia domków z ich własnymi wzorami – z zachętą do wsłuchania się w muzykę w tle podczas rysowania (włączamy tradycyjną muzykę Ndebele: Nothembi Mkwebane – linki w załącznikach) Osoba prowadząca zachęca dzieci do tworzenia wzorów dając im pozytywne, osobiste informacje zwrotne (można używać słowa „dobre” – wg języka Ndebele, pomaga skleić elementy domów. | Dzieci uczestniczą w rozmowie; Rysują własne wzory na paskach papieru Sklejają paski papieru w tuby z pomocą osoby prowadzącej, wspólnie przyklejają dach i podstawę, kolorują podstawę | Praca plastyczna, rozmowa, słuchanie muzyki i inspiracja. | Rozwijanie umiejętności manualnych, autoekspresji. Inspiracja wzorami kultury Ndebele. Poznanie tradycyjnej muzyki Ndebele | Dla każdego dziecka: długi pasek papieru (np. A3 przecięte wzdłuż na pół), koło wycięte z papieru o obwodzie dłuższym niż długość rolki – przecięte w promieniu, kwadratowe tekturki, markery, taśma klejąca. |
| 20 min |
INNY WARIANT: Osoba prowadząca przygotowuje domki z kartonu – dla grup kilkuosobowych; bądź z gotowymi wzorami do pomalowania, bądź każda ściana jest do dekoracji przez inne dziecko. Ważne jest aby po zakończeniu nie porównywać rezultatów prac grupowych, ale podkreślalać ich różnorodność |
Dzieci w grupach kolorują domki. | Praca plastyczna w grupach. | Umiejętność pracy w grupie. | 6 - 7 wyciętych domków, farby. |
| 5 min | Osoba prowadząca podsumowuje wraz z dziećmi doświadczenie – przypomina kim są Ndebele, gdzie mieszkają, przypomina nowe słowa (np. amaphotho, ghabi), pyta co najbardziej się dzieciom podobało w domu Thandi. | Dzieci rozmawiają z osobą prowadzącą. | Rozmowa. | Integracja doświadczenia. | |
Źródła
Maya Angelou, zdjęcia Margaret Courtney-Clarke, My Painted House, My Friendly Chicken and Me, Wyd. Crown Publishers New York, 1994
Muzyka: Nothembi Mkwebane http://www.youtube.com/watch?v=X4js8XGA014
http://www.youtube.com/watch?v=IMQ0D6ZPbBs
http://www.muzodajnia.pl
Przykłady pracy z domkami: http://dianatrout.typepad.com/blog/2011/07/27-huts.html
Opracowała Anna Huminiak
Załącznik do zajęć KULTURA NDEBELE
Maya Angelou, zdjęcia Margaret Courtney-Clarke My Painted House, My Friendly Chicken and Me - Mój Malowany Dom, Moja Zaprzyjaźniona Kura i Ja Wyd. Crown Publishers New York, Z dedykacją dla wszystkich dzieci, ponieważ one są nadzieją ludzkości.
Witaj, mój Nieznajomy-przyjacielu.
Jestem Thandi, dziewczynka z plemienia Ndebele w Afryce Południowej (1). Mam osiem lat, a moją najlepszą przyjaciółką jest kura. Możesz się z tego śmiać, ale kiedy opowiadam mojej przyjaciółce sekrety, ona może sobie mówić o nich, ile chce… ale nikt nie może jej zrozumieć… poza innymi kurami, oczywiście. Moja kura nie tylko wysłuchuje moich historii, ma także inne zastosowania. Kiedy się z nią bawisz i zdołasz zawrócić jej w głowie tak, że nie wie, co się dzieje, możesz szybko – bardzo szybko – możesz wyrwać jej piórko lub dwa kiedy jest taka rozkojarzona. Ona się nie zorientuje, a piórko oczywiście przyda się na później (2). Mam dwie nadzieje. Jedną z nich jest moje imię, Thandi, które w moim języku znaczy „nadzieja”. Wszystkie dzieci są nadzieją dla swoich rodzin, i wiele dziewczynek z plemienia Ndebele ma na imię Nadzieja. Jeśli chcesz, Ty też możesz mówić na siebie Nadzieja. W sekrecie, rzecz jasna. Zwłaszcza jeśli jesteś chłopcem. Drugą moją nadzieją jest to, że na końcu tej książki będę mogła powiedzieć „Do widzenia przyjacielu”, a nie „do widzenia nieznajomy-przyjacielu” (3). Nie wiem dlaczego, ale ludzie Ndebele niczego nie nazywają pięknym. Powiedzą że najlepsza rzecz jest dobra. Wszystkie kobiety Ndebele malują swoje domy, i jeśli chcesz wiedzieć, Nieznajomy-przyjacielu, żaden z domów nie jest tak dobry jak dom mojej mamy. Mama zaczęła mnie już uczyć jak malować takie dobre, bardzo dobre wzory (4). Kiedy będę wyższa, powinnam mieć własny dom, tak aby dobrzy ludzie mogli się zatrzymywać przed moimi ścianami i uśmiechać się, a nawet głośno się śmiać. Żeby dobrze malować, musisz mieć mocne oczy, a twoja ręka nie może drżeć jak liść na wietrze – ponieważ musisz napełnić kurze pióro farbą i rysować linie proste jak włócznia. Wzór musisz najpierw narysować w swojej głowie, zanim jeszcze zanurzysz pióro w farbie. Twoja ręka musi być stabilna, żeby rysunki były wyraźne, a twoje nogi muszą być mocne, ponieważ czasem mury są bardzo wysokie. Moja mama i jej siostry w zimie siadają wokół ognia, a w lecie w cieniu drzew, i wtedy robią różne dobre rzeczy z koralików. Gdy sortują, nawlekają koraliki i wyszywają opowiadają różne historie. Mama pozwala mi przyglądać się i wkrótce powinnam już sama umieć zrobić amaphoto (koralikowy fartuszek) oraz ghabi (sznurkowa powiewająca obramówka), które będą tak dobre, że gdy będę tańczyć, gwiazdy będą tańczyły razem ze mną. Mój tata zbudował dla nas małe domki, a mama je pomalowała. Udajemy, że możemy stać się malutcy, wejść do środka i zjeść tam sobie obiadek (5). W mojej wiosce, dzieci bawią się długopisowymi gwizdkami i rowerami. Czasem są nieśmiałe, że starają się zgubić i schować w pledach swoich mamusi, a inne po prostu siedzą głęboko wewnątrz siebie i wyglądają na świat (6). Kiedy idziemy z moimi przyjaciółkami do szkoły, zakładamy mundurki, które Tata kupił dla nas w mieście, ale kiedy wracamy do domu, zaczynamy skakać i śmiać się ponieważ możemy już zdjąć te oschłe, ciemne ubrania i znów włożyć nasze fartuszki i znowu wyglądać bardzo dobrze. Czasem wraz z moją mamą, siostrami i ciotkami jedziemy do miasta wozem zaprzężonym w cztery muły. Kobiety zakładają wtedy swoje najlepsze pledy i najlepsze naszyjniki na szyję i oczywiście bardzo dobre bransolety na nogi. Jestem zawsze szczęśliwa widząc jak ludzie w mieście wpatrują się w moją mamę i krewnych ponieważ mieszkańcy miasta nie mają niczego tak dobrego jak kobiety Ndebele. Ich domy są całe w jednym smutnym kolorze a kobiety które widuję w ogóle nie mają koralików. Żałuję ich więc obdarzam ich dobrym uśmiechem. To musi pomagać, bo wtedy oni też się śmieją. Zastanawiam się, czy mali bracia w waszej wiosce też są tacy psotni jak mój mały brat? Nosi czapkę chroniącą przed słońcem ponieważ powinien doglądać owiec, ale on psoci że czasem mam ochotę go oddać komuś daleko daleko stąd… No, jakieś dobrej osobie, rzecz jasna. Mój brat próbuje się wtrącać we wszystkie sprawy, i nawet stara się, żeby kura stała się jego najlepszą przyjaciółką. Ale nigdy mu się nie uda. Przede wszystkim dlatego, że najpierw musiałby wiedzieć, jak się rozmawia ze zwierzętami. A krzyczenie mu nie może pomóc i rzecz jasna kura wtedy ucieka (7). A teraz będzie o mojej specjalnej przyjaciółce, kurze. Kiedy jest zajęta własnymi sprawami, wtedy ucieka przede mną, ale kiedy jest wolna biorę ją w ramiona i opowiadam jej, że ja… Nie. Nie mogę ci tego powiedzieć ponieważ nie jesteś kurą. Było mi bardzo miło, że mogłam opowiedzieć ci o mojej wiosce, mojej mamie i moim bracie wiercipięcie, oraz mojej dobrej przyjaciółce, kurze. Możesz teraz nazywać mnie przyjaciółką i ja chciałabym ciebie nazywać przyjaciółką/przyjacielem. Jeśli kiedykolwiek się spotkamy, pozwolę ci potrzymać moją kurę. Ona zachowa twoje sekrety w tajemnicy. Rzecz jasna, wiesz dlaczego!
Pytania
- Pokazujemy na globusie, gdzie zamieszkuje plemię Ndebele
- Do czego Thandi może użyć piórka? Czy też zbieracie piórka? Do czego ich używacie? Jakich ptaków to są piórka? Czy ktoś ma kurę w domu? A z jakimi zwierzętami wy się przyjaźnicie? Co jest w nich miłego? Można przerwać i poprosić dzieci, żeby narysowały swoje najmilsze zwierzątko.
- Co jest potrzebne, żeby kogoś nazwać przyjacielem? Trzeba m.in. się dobrze poznać i się sobą podzielić, powiedzieć coś o sobie – zainwestować w relację.
- A jak wy mówicie, gdy coś wam się podoba? Co można powiedzieć kiedy coś jest dobre/ładne?
- Czego Wy uczycie się od waszych rodziców?
- A Wy też jesteście czasem nieśmiali? W jakich sytuacjach?
- Jak wy się bawicie z Waszym rodzeństwem?