Baobab - drzewo bogów
Planowana liczba odbiorców: 25 osób- jedna grupa przedszkolna
Czas trwania: 40 min
Cele ogólne
- zapoznanie dzieci z przyrodą Afryki,
- przekazanie informacji na temat Baobabów,
Metody
- podające
- ekspresyjne
- ćwiczeniowe
Opis metodologii działań
| Czas | Działanie osoby prowadzącej - opis | Działanie dzieci | Jakie metody zostaną zastosowane? | Jaki jest cel edukacyjny? Czego odbiorcy się nauczą? | Potrzebne materiały |
|---|---|---|---|---|---|
| 5 min | Nauczyciel/-ka wita dzieci i mówi: Zabieram was dzisiaj w niezwykłą podróż na inną planetę. Podróż odbywa się przy muzyce elektronicznej np. Tangerine Dream, J. M. Jarre | Dzieci siedzą w kole na dywanie, zamykają oczy i słuchając muzyki, wyobrażają sobie podróż w kosmos. | Drama. | Płyta z muzyką, odtwarzacz CD. | |
| 3 min | Osoba prowadząca oznajmia, że dzieci wylądowały na planecie Małego Księcia. Czyta fragment książki: „Okazało się, że tam, tak jak na innych planetach, rosły rośliny pożyteczne oraz zielsko... Pewnego dnia poradził mi, abym spróbował narysować ładny obrazek, który by pomógł dzieciom z naszej planety zrozumieć niebezpieczeństwo baobabów.” | Dzieci słuchają fragmentu książki Antoine de Saint-Éxupery, „Mały Książę”. | Metoda werbalna. | Umiejętność rozróżnienia pojęć: planeta, kontynent, państwo. | Fragment książki „Mały Książę”. |
| 5 min | Osoba prowadząca pyta przedszkolaków, czy na Ziemi też rosną baobaby. Po odpowiedziach dzieci mówi: Na Ziemi są dwa kontynenty, na których rosną baobaby, to Australia i Afryka. W Afryce jest też państwo, które ma w swoim godle baobab - Senegal. A jak wygląda godło Polski? Spróbujcie znaleźć Senegal. Powiedzcie, co przypomina wam kształt tego kraju? Podpowiem wam, że Senegal leży w najbardziej wysuniętej na zachód części Afryki i patrzy w stronę Ameryki. | Dzieci odnajdują na mapie i globusie wskazane kontynenty i pokazują Senegal, kierując się wskazówkami. Oglądają ilustracje przedstawiające godło i kształt państwa. Wymieniają się swoimi skojarzeniami. | Zagadka, metoda werbalna, metoda poglądowa, drama, nauczanie przez doświadczenie | Przekazanie informacji, gdzie na mapie i globusie leży Senegal w Afryce i Afryka. | Globus, mapa, ilustracja godła Senegalu. |
| 8 min | Osoba prowadząca zaprasza dzieci do podróży do Senegalu i pyta, jak można się tam dostać. Dzieci proponują podróż różnymi środkami transportu i różnymi trasami (krótszymi, dłuższymi), a osoba prowadząca stara się ukazać im czas trwania takiej wyprawy, odwołując się do ich doświadczenia, np.: To tak, jak 100 razy objechać Wrocław dookoła), po czym proponuje im niezwykły środek lokomocji: stary latający dywan. | Dzieci proponują różne sposoby podróży do Senegalu. Siadają na środku sali, na rozścielonej narzucie. Zamykają oczy i czekają, aż usłyszą dźwięki muzyki. | Drama, nauczanie przez doświadczenie. | Doświadczenie niestereotypowego przekazu o Afryce: muzyka, kultura, zwyczaje. | Narzuta w orientalne wzory, muzyka griocka z Senegalu, Mali np. Abdourahmane Diop „Biwid Afryka” |
| 12 min | Nauczyciel/-ka mówi: Wylądowaliśmy w małej wiosce niedaleko stolicy Senegalu, Dakaru. Pamiętacie, jak nazywa się nasza stolica? Po czym opowiada im, do czego baobab może być potrzebny, jednocześnie pokazuje dzieciom zdjęcia tego niezwykłego drzewa: Baobab, obok sekwoi, jest jedyną rośliną na Ziemi, która pamięta czasy sprzed wielu tysięcy lat, według niektórych źródeł nawet sprzed 5 tysięcy lat. W Afryce to drzewo ma wyjątkowe znaczenie. Baobaby spotykamy na południu Sahary, a Madagaskar jest miejscem, skąd one pochodzą. Na Madagaskarze rośnie aż 7 gatunków baobabów. Odkryto dla niego wiele zastosowań. Owoc zwany małpim chlebem jest jadalny, można z niego zrobić smaczny sok bogaty w witaminę C, nasiona mogą być prażone, mielone i używane zamiast kawy, otrzymuje się z nich olej i masło, młode liście są jedzone jak szpinak, młode pędy je się jak szparagi, włókno z kory jest używane do wyrobu lin, koszy, ubrań, strun instrumentów muzycznych, kwiaty baobabu są kwiatami jednej nocy, zapylają je nietoperze, a z pyłku robi się mocny klej, korę, owoce i liście wykorzystuje się jako lekarstwa: środek przeciw febrze oraz na problemy żołądkowe, zapalenie oczu, nerek, korony drzew są schronieniem dla wielu zwierząt: pawianów, ptaków, owadów. W czasie suszy baobaby często ratują przed śmiercią słonie, które wyjadają wnętrze ich pni: baobaby mogą magazynować nawet do kilkudziesięciu tysięcy! litrów wody. | Dzieci podają nazwę stolicy Polski i oglądają pokazane fotografie przedstawiające baobaby. Dzielą się swoimi wrażeniami i spostrzeżeniami na temat wyglądu drzew. Oglądają przygotowane ilustracje wykorzystywania baobabu i jego budowy. | Metoda werbalna, metoda wizualna. | Zdobycie wiedzy o tym, jak Senegalczycy wykorzystują baobab w życiu codziennym. | Fotografie drzewa. |
| 15 min | Osoba prowadząca mówi, że baobaby dorastają do 20-25 m wysokości, a średnica pnia wynosi od 10 do 20 m. Proponuje zabawę: obieganie pnia baobabu. | Dzieci stoją w kręgu blisko siebie. Jedno biega dookoła grupy, w tle słychać piosenkę. Gdy muzyka cichnie, dziecko zatrzymuje się i dotyka ramion dwóch stojących obok siebie osób. Te okrążają grupę, biegając w przeciwnych kierunkach. Przedszkolaki klaszczą, powtarzając rytmicznie słowo „baobab”, po czym stają i unoszą ręce na kształt konarów drzewa. Dziecko, które szybciej obiegnie krąg, staje na pustym miejscu, a drugie kontynuuje zabawę, krążąc wokół kręgu. | Zabawa ruchowa. | Rozwój fizyczny, nauczanie przez doświadczenie, poznanie muzyki etnicznej. | Muzyka z Senegalu, odtwarzacz CD. |
| 7 min | Nauczyciel/-ka opowiada o wierzeniach związanych z baobabami: Baobaby to niezwykłe drzewa, które były świadkami wielu ważnych dla ludzi wydarzeń. Są wypełnione mądrością. Buszmeni (lud o pradawnej przeszłości, zamieszkujący tereny zapadłych rejonów pustyni Kalahari, w Botswanie, Namibii, Angolii, RPA, Zimbabwe i Zambi) wierzyli, że baobaby nie rosną jak inne drzewa, ale, w pełni rozwinięte, spadają na ziemię z łoskotem. Następnie w ciągu jednego dnia po prostu znikają. Legenda Buszmenów mówi, że bóg Thora zezłościł się na baobab, rosnący w jego rajskim ogrodzie, i rzucił go na Ziemię. A drzewo, chociaż wylądowało do góry nogami, w dalszym ciągu rosło. Wzdłuż Limpopo uważa się, że kiedy młody chłopak myje się w wodzie używanej do moczenia kory baobabu, wyrośnie na dużego mężczyznę. Erytrejczycy są przekonani, że baobab posiada magiczną moc. Miejscowe kobiety przygotowują w cieniu jego konarów kawę, którą częstują przechodniów. Wierzą, że jeśli przechodzący podróżnik przyjmie od nich filiżankę tego napoju, zostaną pobłogosławione darem płodności. Legendy i mity mają wielką wartość dla mieszkańców Afryki. Wiedzę przekazuje się tam ustnie i trzeba ją zapamiętać, dlatego tak ważne jest ćwiczenie pamięci. Słowo ma moc magiczną, bo to mądrość i wiedza. | Dzieci słuchają, oglądają ilustracje, mapę Afryki i miejsca wskazywane przez nauczyciela. | Metoda werbalna. | Poznanie legend dotyczących baobabów. | Treść legend. |
| 10 min | Osoba prowadząca zaprasza dzieci do zabawy pod tytułem „Kto się schował w baobabie”. Mówi, że wydrążone pnie drzewa są doskonałym schronieniem, bo może się w nich zmieścić nawet 30 osób. Dawniej odbywały się w nich narady starszyzny plemiennej. Pada zdanie wprowadzające do zabawy: W Afryce są dwie pory roku: sucha i deszczowa, która może trwać od 3 do 6 miesięcy. Przykład przebiegu zabawy: I 1. Jest pora deszczowa, w baobabie schował się tata Abdul. 2.Jest pora deszczowa, w baobabie schował się: tata Abdul, mama Aisza. 3.Jest pora deszczowa, w baobabie schował się: tata Abdul, mama Aisza, syn Falu. 4. (....)kot. 5. (....) słoń. II 1. Skończyła się pora deszczowa, z baobabu wyszli: tata Abdul, 2. Skończyła się pora deszczowa, z baobabu wyszli: tata Abdul, mama Aisza, 3. Skończyła się pora deszczowa z baobabu wyszli: tata Abdul, mama Aisza, syn Falu... 4.(...) kot. 5. (...) słoń | Dzieci siedzą w kole na dywanie, uderzają opuszkami palców o podłogę. Po kolei wymieniają, kto schował się w drzewie. Każda osoba musi powtórzyć wymienione wcześniej osoby, zwierzęta, rośliny, dodając na końcu swoją propozycję. Kończąc zabawę, dzieci powtarzają wszystko jeszcze raz. | Zabawa rozwijająca pamięć. | Rozwój sprawności pamięci. | Treść zabawy. |
| 15 min | Nauczyciel/-ka zaprasza dzieci do wykonania pracy plastycznej pod tytułem „Wielkie baobaby”. | Dzieci podzielone na zespoły wykonują modele drzewa: duże i bardzo duże – takie, w których może schować się kilkoro dzieci. Pnie to pomalowane arkusze kartonu, konary to zwinięty szary papier, liście i białe kwiaty wykonane z bibuły | Praca plastyczna. | Rozwój kreatywności, rozwój manualny, rozwój motoryki małej, nauka współpracy. | Kartony, bibuła, szary papier, farby, kredki, nożyczki, kleje, taśma klejąca. |
| 3 min | Osoba prowadząca pyta, co o baobabach mówił Mały Książę. Wraz z dziećmi zastanawia się, czy mieszkańcy Senegalu zgodziliby się z nim. Podsumowuje zajęcia i dziękuje podopiecznym za udział w nich. | Dzieci odwołują się do zdobytej wiedzy, utrwalając nowe wiadomości, uczą się, że jest różnica między rzeczywistością a fikcją literacką. | Rozmowa. | Podsumowanie zajęć. | |
Źródła
Bibliografia:
Buszmeni - ostatni z pierwszych ludzi Afryki, „National Geographic”, nr 2/2001
Gry i zabawy afrykańskie [red.:] Marta Jackowska, Hanna Rubinkowska
Saint–Éxupery Antoine de, Mały Książę,
Źródła internetowe:
Delekta Waldemar, Baobab – drzewo bogów, [kod dostępu:]
http://artelis.pl/artykuly/44776/baobab-drzewo-bogow(dn. 23.12.2012)
Witryna www.hodujbaobaby.republika.pl,
Uwagi:
Zabawy są modyfikacją znanych nam zabaw.
„Wokół baobabu” to gra bardzo angażująca, dlatego trzeba zwrócić szczególną uwagę na
bezpieczeństwo podczas obiegania kręgu.
„Kto schował się w baobabie”- świetne ćwiczenie pamięciowe, ale zajmuje sporo czasu,
bo każdy bierze w nim udział. Wymaga sporej koncentracji.
Zajęcia plastyczne zostały przeprowadzone jako osobne zajęcie. Zajęły dużo czasu ze
względu na rozmiary drzew, ale dzieci miały wspaniałą zabawę, a efektem były umorusane
dzieciaki i wielkie BAOBABY
Opracowała Anna Michalak, Małgorzata Lewandowska (Przedszkole nr 99)