W lasach równikowych Kotliny Konga

Planowana liczba odbiorców: 30 dzieci z klas 0-III,
Czas trwania: 1h 25min.

Cele ogólne

  • zapoznanie z pojęciem zmian klimatu i ich konsekwencjami,
  • kształtowanie postawy współodpowiedzialności za Ziemię – uświadomienie znaczenia postawy jednostki na to, co dzieje się z klimatem, 
  • nabywanie umiejętności pracy z globusem i mapą,
  • wzbogacenie wiadomości na temat roślin i zwierząt występujących w lesie równikowym Kotliny Konga, 
  • uświadomienie znaczenia lasów równikowych dla środowiska przyrodniczego i człowieka - wyjaśnienie przyczyn i konsekwencji wycinania drzew,
  • rozwijanie aktywności twórczej.

Metody

  • słowne,
  • aktywne: Edukacja przez ruch p. Doroty Dziamskiej, 
  • burza mózgów,
  • praktycznego działania.

Opis metodologii działań

CzasDziałanie osoby prowadzącej - opisDziałanie dzieciJakie metody zostaną zastosowane?Jaki jest cel edukacyjny? Czego odbiorcy się nauczą?Potrzebne materiały
5 min

Osoba prowadząca zwraca się do dzieci słowami:
- Ahoj, załogo!
Dzieci odpowiadają:
- Ahoj, kapitanie!
Zaprasza je do podróży statkiem po Oceanie Atlantyckim (drama) oraz wręcza przygotowane wcześniej czapki wykonane ze starych gazet: opowiada historię kapitańskiej czapki:
 Czapka zamienia się w statek, którym podróżujemy przez Ocean Atlantycki. Nagle na oceanie zaczyna się burza i statek uderza w skałę - niszczy się dziób (należy odciąć przednią część statku).
Wpływa w następną skałę i niszczy się jego rufa (należy odciąć tylną część statku).
W czasie burzy zniszczeniu ulegają maszty (należy odciąć górną część statku i rozłożyć pozostałą część).
Tak powstała kamizelka ratunkowa pozwala na ratunek i dotarcie do lądu, bo jak statek uderzył w następną  skałę, odpadły maszty.
 Dotarcie do miejscowości Libreville i wędrówka po nieznanym lądzie.
Nauczyciel/-ka kontynuuje opowieść ruchową: prosi je o pozbieranie kamieni (kół i trójkątów z papieru – pozwoli to zbudować ścieżkę, która umożliwi  powrót.

Dzieci biorą udział w dramie (opowieści ruchowej) – postępują zgodnie z poleceniami nauczyciela/-ki.
Śpiewają piosenkę „Hej, żeglujże żeglarzu!”.

Dzieci:
Czapkę z papieru zamieniają w statek (technika Origami),
Sterują (poruszają) statkiem,
Odcinają dziób, odcinają rufę, odcinają górną część statku,
rozkładają to, co zostało.
Zadaniem dzieci jest zebranie kamieni (kół i trójkątów z makulatury rozłożonych po całej sali).

Metoda słowna, metoda ćwiczeń. Rozwijanie wyobraźni,
rozwój umiejętności manualnych.
Czapki z gazet,
papierowe koła i trójkąty (z makulatury).
20 min

Kinezjologiczna zabawa dydaktyczna pt. „Las równikowy Kotliny Konga”: na 4 stolikach leżą arkusze szarego papieru i klej – nauczyciel/-ka prosi dzieci o wykonanie określonych czynności, np.: przyklejenie 2 dużych kół i dużego trójkąta (znalezione kamienie) blisko siebie.
W tym czasie zmienia się pogoda i zaczyna wiać porywisty wiatr - dzieci poruszają szarym papierem do muzyki, po czym chowają się pod nim.
Otrzymują kredki w kolorze zielonym i brązowym i rysują nimi po papierze (cała szerokość kredki).
Wichura ustaje a na papierze można zobaczyć najprawdziwszą dżunglę.

Nauczycielka pokazuje na mapie i na globusie miejsca, gdzie w Afryce występuje dżungla oraz wilgotne lasy równikowe. Pokazuje też na mapie Polski Puszczę Białowieską.
W czasie zabawy słychać muzykę.

Zabawa ruchowa „Podaj, proszę,…”
Nauczyciel/-ka uczy dzieci wierszyka:
Podaj, proszę, swoje dłonie i uśmiechnij się, teraz podaj nazwę drzewa zapamiętam je.

Dzieci wypełniają polecenia nauczyciela/-ki, uczestnicząc w zabawie kinezjologicznej.

Do narysowanych „koron” drzew dzieci domalowują pnie, by powstał rysunek dżungli.

Dzieci uczestniczą w zabawie ruchowej, podczas której wymieniają nazwy znanych sobie drzew występujących w Polsce.

Metoda samodzielnych doświadczeń.

Utrwalanie wiedzy o figurach geometrycznych (edukacja matematyczna), rozwój umiejętności manualnych,  uważne słuchanie, nauka pracy z mapą i globusem. Utrwalenie nazw drzew występujących w Polsce. 4 arkusze szarego papieru,
kleje, kamienie: trójkąty i koła z poprzedniego zadania, kredki pastelowe: brązowe i zielone, odtwarzacz CD i muzyka,   globus, mapa.
5 min

Nauczyciel/-ka zachęca dzieci do ułożenia puzzli przedstawiających drzewo. Prosi, by opisały budowę drzew oraz powiedziały, jakie drzewa mogą być(bardzo wysokie, wysokie, niskie).

Dzieci układają z puzzli drzewo, wymieniają jego części; mogą podać różnicę między drzewem a drewnem.

Określają różnice w wyglądzie drzew. Wypowiadają się o różnicach - występują drzewa bardzo wysokie, wysokie i niskie.

  Utrwalenie wiedzy o budowie drzew. 2 rysunki drzewa: jeden gigantyczny, drugi średniej wielkości,   puzzle przedstawiające budowę drzewa.
5 min Zabawa ruchowa
„Drzewa w lesie- warstwy lasu w lesie równikowym  w Kongu i w Polsce”:
W sali stoją dorośli niscy, średniego wzrostu oraz bardzo wysocy –zadaniem ich jest pomoc w zilustrowaniu budowy lasów równikowych.
Nauczyciel/-ka omawia różnice w wysokości drzew oraz rosnące w lasach równikowych drzewa giganty.
Dzieci dowiadują się, jakie warstwy lasu można wyznaczyć w lasach: w Kongu i w Polsce.      
5 min

Zabawa ruchowa ilustrująca pory roku w lesie równikowym Kotliny Konga:

Pada, pada deszcz,
wieje, wieje wiatr,
błyskawica, grzmot,
 a na niebie pojawia się tęcza.

Wypowiedzi dzieci o porach roku w Polsce.

Dzieci ustawiają się w kole: jedno za drugim. Na plecach osoby stojącej przed sobą rysują palcami to, o czym mówi wiersz. Wymieniają nazwy pór roku i kolejność ich występowania. Metoda żywego słowa,
metoda samodzielnych doświadczeń.
Utrwalenie znajomości pór roku w Polsce i w lesie równikowym w Kongu Muzyka
5 min

Nauczyciel/-ka pokazuje prezentację multimedialną o faunie i florze lasów równikowych.

Częstuje dzieci owocami jabłkami (Polska) i bananami (Kongo).

Dzieci siedzą w kręgu, słuchają nauczyciela/-ki.

Jedzą jabłka i banany.

    Prezentacja multimedialna, rzutnik, laptop,
jabłka i banany.
5 min Zabawa ruchowa: zwierzęta lasu. Dzieci naśladują ruchem sposób poruszania się zwierząt. Metoda ćwiczeń Zachęcanie do ekspresji przez ruch.  
5 min Zabawa ruchowa „Drzewa i zwierzęta”. Nauczyciel/-ka dzieli grupę na dwie części: zwierzęta i drzewa. Nauczyciel/-ka wciela się w rolę działalności człowieka oraz sił natury, więc np. ścina drzewo na opał, na drzewko wigilijne (działalność człowieka), drzewo gnije, zwierzę łamie drzewo, wichura, itp. W czasie trwania zabawy słychać muzykę. Grupa dzieci – drzew stoi, zwierzęta poruszają się.
Gdy muzyka przestaje grać, dzieci-zwierzęta chowają się za drzewem (za drzewem – jedno zwierzątko).
Kto nie znajdzie schronienia-drzewa, odpada z gry: zwierzątko ginie.
Metoda samodzielnych doświadczeń. Ukazanie zależności między działalnością człowieka, sił natury a życiem roślin i zwierząt, umiejętność wcielania się w rolę (naśladowanie zwierząt). Odtwarzacz muzyczny, płyta z muzyką.
5 min Nauczyciel/-ka prowadzi rozmowę z dziećmi na temat roli drzew w przyrodzie i ich znaczenie dla człowieka. Podkreśla, że często przy ścięciu 1 drzewa zostają zniszczone inne drzewa w wyniku chęci posiadania, opisuje, że wielokrotnie wycinana się drzewa pod plantacje i pola uprawne. Dzieci wypowiadają się na temat znaczenia drzew dla przyrody i człowieka, np.
drzewa produkują tlen,
dostarczają drewna i pożywienia, są mieszkaniem zwierząt,  i roślin, miejscem pracy wielu osób, tłumią hałas, stanowią miejsce odpoczynku,    chronią przed wichurami, to świadkowie historii,
stanowią magazyn wody itd. Człowiek z drewna wykonuje: papier, meble, podłogi, rusztowania, ozdoby itd.
Metoda słowna (burza mózgów) Poszerzenie wiadomości o świecie roślin i zwierząt występujących  w lesie równikowym: uporządkowanie wiedzy o lesie.  
2 min Zadanie dodatkowe:
Co wspólnego mają człowiek i drzewo? Nauczyciel/-ka częstuje dzieci czekoladą.
Przykładowe odpowiedzi:
- istoty żywe, oddychają, odżywiają się, chorują, odpoczywają, rosną, odczuwają ból, zmieniają się…
Metoda słowna (burza mózgów. Rozwijanie twórczego myślenia. Czekolada
5 min Osoba prowadząca pyta dzieci, gdzie można kupić drzewko choinkowe i jak je potem wykorzystać. Dzieci podają konkretne przykłady kupna (w szkółce leśnej, od ogrodników, lokalnie, od osób prowadzących tego typu działalność) i  ponownego wykorzystania choinki: jeżeli jest to drzewko w doniczce- to przechowanie i zasadzenie na wiosnę, podarowanie drugiej osobie lub zaniesienie z powrotem do lasu (wytworzy się próchnica). Metoda słowna (burza mózgów). Poszerzanie wiedzy o środowisku naturalnym.  
5 min Nauczyciel/-ka pyta o konsekwencje i przyczyny wycinania drzew:
• zmiany klimatu- wzrost temperatury, pustynnienie, wyginięcie wielu gatunków,
• niepokojące zjawiska przyrodnicze: gradobicia, powodzie, wichury, tornada
• działalność człowieka.
Osoba prowadząca podsumowuje spotkanie i zaprasza dzieci na statek - powrót do domu.
Dzieci wymieniają zjawiska, które występowały podczas zabawy (sztorm, wichura, ulewa). Metoda słowna (burza mózgów). Podsumowanie zdobytej wiedzy.  
      

Komentarz:

Zaproponowane zabawy można zmieniać, pominąć lub dostosować do możliwości swoich grup.

Opracowała Magdalena Galuba (SP Sierzchów).